Benzinli motorlarda silindirlerde yakıt-hava karışımının
tutuşturulması için gerekli olan kıvılcımı sağlayan sisteme “ateşleme sistemi”
denir.
ATEŞLEME SİSTEMİNİN TEMEL ELEMANLARI
1)
Batarya
2)
Ateşleme Bobini
3)
Distribütör
4)
Kablolar
5)
Bujiler
ATEŞLEME SİSTEMİ İÇİN GEREKLİ AKIM NASIL
BİR YOL İZLER?
1)
Bataryadan düşük gerilimli akım gelir.
2)
Bu akım kontak anahtarından geçip bobin birinci
devre sargılarını dolaşır
3)
Ve Platin kontakları üzerinden devresini
tamamlar.
4)
Akımın, bobin birinci devre sargılarından
geçmesi süresince bobin içinde elektromanyetik alan oluşur.
5)
Distribütör kamı, platin
kontaklarını açar. Kontakların açılmasıyla birinci devre akımı kesilir.
(Primer devreden sekonder devreye
geçilir)
6)
Akımın kesilmesiyle, bobin içinde birinci devre
sargılarının meydana getirdiği manyetik alan sıfıra ulaşırken bobin ikinci
devre sargılarında (Faraday Kanunu) yüksek gerilim oluşur.
7)
Yüksek gerilimli akım bobin kulesinden çıkar,
orta kuleye ulaşır.
8)
Bu esnada tevzi makarası(rotor), orta kuleyi
ateşleme sırası gelen buji kulesine irtibatlandırır.
9)
Orta kuleden buji kulesine geçen yüksek
gerilimli akım, buji kablosu üzerinden geçer ve buji tırnakları üzerinden
atlayarak kıvılcım meydana getirip devresini tamamlar.
10)
Meydana gelen kıvılcım, yanma odasına sıkıştırılan
karışımın ateşlenmesini sağlar.
DİSTRİBÜTÖR
1)
Ateşleme zamanı gelen silindirin bujisine,
bobinden gelen yüksek voltajı gönderir.
2)
Avans düzeni ile motorun her devrinde gerekli
olan ateşleme avansını verir.
Distribütör kolu döndüğü esnada saatin 12, 3, 6 ve 9
konumlarına denk geldiğinde, bağlı olduğu bujide kıvılcım oluşturur. Her bir
silindir, distribütörün 90 derecelik açısına denk gelen sürelerde birer birer
ateşlenirler.
KONDANSATÖR
İki iletken levha arasına bir dielektrik (yalıtkan) madde
konur ve levhalara gerilim uygulanırsa elde edilen sisteme kondansatör adı
verilir.
Görevleri:
1)
Platinlerin açıldığı anda primer sargıdaki akımın ani olarak
kesilmesine yardım eder.
2)
Platinlerin açılmaya başladığı andan tamamı ile açıldığı ana
kadar akımı üzerine çekerek platinler arasında kıvılcım meydana gelmesini önler
3)
Bujide kıvılcım çakma süresini uzatır.
ATEŞLEME BOBİNİ
Aküden gelen düşük gerilimi, bünyesindeki sargılar yardımı
ile buji tırnakları arasında kıvılcım oluşturacak şekilde yüksek gerilime
dönüştüren ateşleme devre elemanına ateşleme bobini denir.
Primer devre akımı:
4 amper
Sekonder devredeki
yüksek voltaj: 18000-20000 V
BUJİ
Buji, karışımın sıkıştırma tutuşturulabilmesi için gerekli
olan elektrik kıvılcımını (arkı) sağlar.
Oluşan bu kıvılcım ile silindir içerisindeki yanma olayı başlatılmış
olur.
Not:
Standart bujilerin ortalama kullanım süresi 10-15.000 km’dir. Yenisiyle değiştirmek
gerekir. Bujilerin ömrünü artırmak için merkez elektrot ile şasi elektrodunun üzeri
özel olarak platin veya iridyum kaplanır.
Elektrotların uçları özel malzeme ile kaplı olduğundan bu elektrotlar çok az
aşınır. Yaklaşık 100000 km’ye kadar
bakım veya ayarına gerek yoktur.
ATEŞLEME AVANSI NEDİR?
Kısaca, erken ateşleme
miktarına ‘’ateşleme avansı’’ denir.
Piston Ü.Ö.N’ye(Üst Ölü Nokta) çıkmadan bujinin çakarak
yanmayı başlatmasına ateşleme avansı denir.
Peki Neden Erken
Ateşlenme Gerekiyor?
Bujiler hava-yakıt karışımının yanması için gerekli
kıvılcımı yanma odasına gönderir. Fakat alevin tamamen yayılabilmesi için
belirli bir ZAMANA ihtiyaç vardır. Yanmanın maksimum basınçta gerçekleşebilmesi
için kıvılcım biraz önceden yollanır(erken ateşleme).
Bu nedenle ilk ateşleme ile maksimum basıncın oluşumu
arasında bir miktar fark vardır. Silindirler içinde maksimum basınç elde
edildiğinde ÜÖN’den yaklaşık 5-10 derece sonra motorun çıkış gücü maksimum
olur.
Başlangıç Avans Ayarı
Motora rölanti devrinde, gerekli olan ateşleme avansına başlangıç
avansı denir. Başlangıç avans ayarı avans tabancası (leon lambası) ile yapılır.
RÖLANTİ NEDİR ?
Motor çalışır halde iken aracın hareketsiz durumda olmasına rölanti nedir.
BU SIFIR YAKIT TÜKETİMİ Mİ DEMEKTİR?
-Hayır
Araç rölanti durumdayken motor çalışır, pistonlar yukarı aşağı
hareket eder ve yanma gerçekleşir. Yanma demek ise yakıt tüketimi demektir. Yani
araç durağan ve motor çalışıyorsa yakıt tüketimi gerçekleşmiş olur.
Birçok sürücü araç çalışıyor ama hareketsiz ise çok az yakıt
tükettiğini düşünür ancak bu yanlış bir
düşüncedir.
